Orasi Tgk. H. Ilyas Leube [Bag 2]

oleh

Sebelumnya baca : Transliterasi Orasi Tgk H Ilyas Leube [Bag 1] Hikayat/Sejarah Gayo

PADA sara ketike dengan kudrah Allah, kumpu-kumpu ni awan ni beluh munukel, munyuen rom. Rom ladang nume rom ume. Waktu oya gere ara len pakéa mu rom ume.

Sebelum berume iaran [starlist][/starlist]kenduri, gerallé “kenduri merdang merdem”. Artié  kenduri sebelum berume. Igelih  renye lemu, awan te ne si gere pangan lopah nge tue olok gere pas beloh né ku ume. Dengke ni lemu ne urum usi-usie ikeléhen kin pongkero ni awanne kuumah.

Tasak kenduri merdang merdem ne kené si  tetue tutur ama ku kekanak iyoné.

“Win julen pé ini ku awan i umah, keléhen gelah jeroh, silemotté pilih, awanmu gere né muipon”.

Si beluh mujule pong kero ku umah kumpu-kumpué. Ilelah ni dené kené kumpué.

“Hana de pongkero ni awanku i buh ine ama ne, ne até sedep pedi “

Nye iketti. Nye kené pong ngé

“Nongpé, niko hanati nguk”

Akhéré méh até ne i lah ni dené. Taring usi. Oyapé ket ni pongngé két ni so. Méh oya pé . taring tulen.

Sawah ku umah kero ne,

“Awan ini kero ni awan”

Kené kekanak ne. Ibubun i pintu gere né ijurahen ku awanne. Napang-napang le awane murai kero ku pintu. Kerna tue olok. Keknakne musangka ulak karena nge ianggappé nge mumangan pong kero ni awanne.

Ketike iuke awanne janterne teridah pelin tulen. Mubér-bér luh mata ni awanne néngon jantar ne. Berdoa wé i tatang né pumu é kulangit

“Ya Allah, ike lagu ini we pel‘oh ni anakku ini we panang ni kumpu-kumpu-ngku, i turunko mi bele ya Allah”, beta doa ni awan te ne.

Tibe-tibe suderengku nurut kekeberen ini anakké dan kumpu-kumpué méh mujadi atu, si tengah munomang, si tengah munukel méh rata mujadi atu. Dak seni ara teridah urum matante ilen jema mujadi atu. Ara si tengah munukel ara si urum tikon-tikonné mujadi atu i daerah Belang Mudi.      

Tulu jema we siselamat ari bele oyane (rowa banan yaitu inen mayak urum engié, sara rawan aman mayak).  Aman mayak ni geneié kude, karena i betéhhé dirié ari Linge Gayo urum arah-arahenné pé nge i turuhen ni jema-jema sebelummé.

Berangkat renye wé ku Linge i lalui nye Belangkejeren nye ku Pining nye ku Lukup nye lintesié sara bur kul, nye sawah wé ku Linge. I Linge ilaporné nye kejadien ini ku Reje Linge. Kené Reje Linge ku pasukenné yaitu panglime

“Berangkatnye kam ku Belang Mudi nentong, ike jérétté pé depet kahé demu kam entong. Kadang gere berkuburpé ilen. Berangkat…berangkat ”.

Berangkatle ari pasuken Kerejeen Linge ku Belang Mudi, i sagi nipendari mah perbekalen-perbekalen kin i jelen. Singket cerite sawah pakéni ku Belang Mudi,  ikunei ari Reje Linge kusi nemah keber ne

“Sidah jumlah pendudukké kam isien”, sekian puluh kami kené, i itung lah

“Rowami keta gere ara, kusi rowami ”, eleh kené si gaéh berunger ne

“Akamu gere ara kuéngon, wé tengah benemah (berbeden rowa) orom engi é”.

Itunung itapak ibekas, ikenal kuwan karit, ikenal kuwan uten gere we demu. Kupen inen mayak ne urum engié  renye musangka kugeniring ni wih ku Lao Renun (bahasa Karo, wih renun) sebelah kiri. Itunungngé wih a, nyirip-nyirip ku uken. Ahéré nge pien lo pien ingi, engonné i serapo batang ni keramil delé, tene ara mu kampung.

”Eleh ipak kené akaé ne, so ara kampung konémi kite”.

“Tapi kune caraé kite koné, wih ni kul pedi, gere terlalui kite ni” kené akaé. Nge mokot wé iserapni, mokot-mokot manut giongen ari uken

“Iyah so ara bantuen” kené akaé ne.  Ningko iamaten kasé aku kené akaéne, naku kuamaten uki ni giongenni.

“Kite turah kuserap kite ni nge mulapé, kerna nge mokot gere mangan”.

Iamat ni akaéne nye uki ni giongenne arih-arihnye mai giongenne ku lelah, karena ilelah ni wih a ne deras, malé-malé manut tulunné akaé ne, engie urum giongenne. Ioné ipepok ni inen mayak ne

“Nadi ko lao”, artié teduh mukune ko kejep. Dak seni wih oya mupusing i lelah é.

Sawah kuserap, giongenne pé beluh renye. Oya kati urang Linge i Karo gerenguk mumangan dengké ni giongen, karena ianggap pakéa hewan ini olok pedi berjasa kin datué.

Kampung si serappa ne gerellé Kampung Bakal, nge sawah ku serap lahir ujang te a ne,  rawan. Kene akaé ne ku engié

“Ko jegeiko mulo winni, aku ku wih mulo nesah pakayen te ni”. Ketike tengah punenesah akaé ne i wih, géh wih kul ari uken, ianutné akaé ne selalu.

Taring engiene urum ujang a ne. Nge ruhul lo, turun si bebujang urum si beberu kampung iyoné ne ku wih. Iérah é le ipak oyane iyoné.

”Iyah ini sibeberu ari si ni”, kené bebujang Kampung Bakal, itawan pakéa nye, imai nye ku reje pakéa.

Kemudien mari oya osop körö jeget ni Reje Bakal. Reje Bakal ni gere muketurunen. Ikenal pakéa ne körö jeget nye demu urum budak kucak i genéring ni wih. Kené si mungenal körö jeget

“Reje, körö jeget ni reje lahir anakké manusie”, urum galak-galak si mulapor. Kené reje

“Aduh, mutuah pedi aku, bahagie pedi aku, anak körö jegetku pé manusie. “Entah ntong”. Iamik paké a körö jegetne, uwaa..uwaa kené körö jeget. Kusi beluh ni anak ni koné wépé. Imai renye budak ne, renye i didik Reje Bakal kin anakké. Körö ne pé méwén I kelétén gere mera beluh karena nalui anak bayi ne.

Tengah keadaan lagu noya le, sawah simunung ari Linge ku daerah Kampung Bakal ni. Rombongen Reje Linge si mungenali akani urum engini si mosop ari Kampung Mudi ne si iperin aman mayakne.  Pertama sisawah aman ni budakka ne ari Belang Mudi. Selidik-selidik becerak aman mayak urum urang Bakal

“Terjadi keganjilen i kampung kami tun ini, i Belang Mudi méh rakyat kami mujadi atu.  Tulu siselamat, aku, rowami banan, ara keéngonkam kadang isien”.

Kené urang Bakal, “kamipé ara keganjilen tahun ini, anak körö ni reje kami anakkké manusie”.

Ari kené aman mayak,

“Paké umah ni kami ni tengah berbeden rowa kadang nge lahir anakké, karena kami pengé ara keganjilen i kami ni, ta kadang anak ni kami pé oya”.

“Selo, oya anak ni körö jeget”, kené masrakat iyoné.  

“Nume anak ni jema ni tapi anak körö jeget, selo mungkin renye kami ulaken ku kam”, kené masrakat Kampung Bakal.

Akhéré i éntip-éntip, selama sejemat  tangkuhlah si engi ni inen mayak ari umah ni reje. I selésé-selése oleh aman mayak

“Gereke so ya engi ni inen mayak”

Rap-rap i pepanang, betul rupen. Ikunei aman mayak

“Kusi akamu  ipak”

“Aka nge anut ni wih abang”, kené ipak ku aman mayak

“Anak ni aka nge lahir abang, oyale anak si perin pakéni anak ni körö jeget”,  kené ipak ku aman mayak.

Karena nge ibetih aman mayak bahwa oya betul anakké.

“Eleh, boh keta, gelah pakéa dih mudidik é tapi turah kite jelasen mulo”, kené aman mayak. Akhéré rombongen Reje Linge menghadap Reje Bakal. Irundingkanné masalah oyane.

“Selo, jema banan gere nguk kin saksi, gere pas tepecayai ling ni jema banan”,  kené Reje Bakal.

“Anak bayi oya anak ni körö jeget”, kené Reje Bakal.

Runding-runding akhéré keta iadu sa kahé menang tene oya benar, sa kalah tene salah. Lang soboh lo a renye pakeni iadu. Ari pihak Reje Bakal pé boh sara si paling kuet, ari Reje Linge pé sara si paling kuet. Kené ari pihak Kampung Bakal

“Sa mulo munyerang”

“Kam nye mulo”, kené pihak Reje Linge. [SY] Besemet...

***

Ditransliterasi dari rekaman (audio) Tgk. H. Ilyas Leube pada tahun 1976 ke dalam bentuk tulisan oleh;

Tauhid Mawardi, lahir di Bener Meriah pada 10 September 1995. Alumnus SDN 6 Kebayakan dan SMPN 6 – SMAN 4 Takengon ini masih tercatat sebagai mahasiswa pada Jurusan Teknik Informatika di Universitas Malikussaleh Lhokseumawe, Aceh Utara.

Comments

comments

No More Posts Available.

No more pages to load.