Mukaram

oleh

[Sastra Gayo]

M u k a r a m

(Monolog Gayo)

Ruhana Abd.Karim

“YAH, kune kin caraé ni, lagu gere ara mu perubahen, lagu nge ulen pé aku uwet”, munéngon ku si banan tengah nengkor. Sentan soboh sintungen utem, jerang wih kupi, kuren pé gere misi. No ine, ara pé empu niumah ni geh lagu gere ara. Heran aku. Kusi kin wibawa-ngku selama ini jadi kepala keluarga. Adoooh. Ini ike beteh jema ni ‘mugenéngen ulu’ gere pecaya né jema kin aku. Ole ‘becerak rom kuren.’  ‘Gintes’ yah, alé galau ni geh kuren-kuren kin pong becerite. Réré ni ‘mugenéngen ulu makin olok’ réré jantar nangka.

Allahu akbar….Allahu akbar…Lailahaillallah. Eya nge azan, dang-dang tasak keroni semiang mulo.’Remalan ku wih si gere berering, plastik item we kin siding obon tar arap, kodoké musédéng rom batang kupi si ijo.

‘Woy nge nguk uwet semiang yah, lapen édés-édésa. Entinye kena kite mukeléh nomé nye nomé ni kamma gere mampat porapé, jege yoh kecantikanmu  sebagai jema banan. Remalan munaringen si banan nuwet semala. Betul empu numah ni, batat ike kénni ku ibadah ni.

Lagu biasa, Aman Ucek gere mangan soboh, genap rom kupi sara gelas, jerang kero kin si banan. ‘Tegeren ban arap kéné jema’.

Remalan sire petongkok, pawak ingen uku, rokok musantir i lah-lah ni jejari. Seseger nengon kuwen-kiri, ling ni seset gere mosop ilen, cincim pala mulagu belangi nemah sejok ni dede. Berpikir pasti berpikir, tiep jema mu nyawa. Bier morip nge taring reroan mine, sén torah i kenal,’ pikiren Aman Ucek mulelayang’.

Bengi ni tanoh Gayo, betul-betul terasa sawah ku tulen. Ulung kupi muleno, nami musempak bergegure berjunten i ulung si nge ijon-ijon.

‘Yah…lagu tirdi, kusi malé’, Aman Ucek munéngon ku laing si mulewennié.

Ngune hah? Pak Ucek gere mujeweb pengunen ni pak toké. Yah belangi  gabahe kupi ni geh, kul-kul di, kupi ara si ni toké?.

‘Kam ara ke gabah umaho, julen kini, ti ku jema luer dor juel.’

Nong gere mu gabah, batang kupi pé gere penah ku amat, nge paham ko ya, jema sibuk lagu akuni ‘mungisep rokok’.

‘Aduh sibuk , sibuk gere mu tuho’ atan até pak toke. Perin yah ku empu ni numah kam ho, kini juel kupi. Sesire munuang wih katan ayan.

Yah, nge paham kam ya, nong ike oya kuserahen ku empu numah ku wa, wé kendalié ya, aku gere sempat nurus si lagu noya, sibuk aku sibuk. Remalan munaringen pak toke. Pak toké pecengang. Gere cocok pak toké a kin pong cerite, dor ngunei gabah, si banan pé genancing nisé ya, mera sesongkoten parié i awak ni.

Sesire remalan, rokok nge mu kepul asapé, torah i kipes rom kumu, mata sampé mu kecép nisep rokok, noh sedepé. Eya, ho ara asap mu kepul ya, pas pedéh ya niru soboh mulo, ara berita baruni ku sederen mulo ku Aman Lisik ho. Karaten pora remalanni, se sesop ni banan é rara wa nge nyanya norepé mien. Aman Ucek remalan gere né arih-arih. Ecék-écek é liwet, kati talué pakéa, jual mahal, unang-unang gere butuh kené kekanak besilo.

Upuh kerung nge mampat mulilit i pingang. Aman Ucek munéngon ku Aman  Lisik ‘senyum’, i beles senyum Aman Lisik rom Aman Udin. Pak Ucek mulanjuten ralanné.

‘Lagu gere ara kenie singah ni, hana masalah?  Perin jual mahal né, rupen jual murah pé gere lagut.

’Aman Ucek bepikir’, arih-arih  ulakié mien ku kodok, niru geh?. Oo, nge mari ni, malé i sesopen miné. Lagu tumben kam nyesopé, Empu inen mé kusi? Ara gere sehat tu.Tirdi sesop geh? , malé ku empus nyuwen lede tikik mi gere munge, tengah lemut lo ni. Aman Udin kusi rencana ? begiok ke ? .

‘Aku geh woy, malé ku kedé aku jule belenye kekanakni. O boh keta. Aman Ucek muréngut.

Ku kedé ho dehta aku ni. One delé pong cerite. Eya baro, berita porak soboh ni, ke kuluwahan mulo geh, aa gere ingetté né uwet ari kenunul né. Giok ni tengah porak ni, berita porak, hana malé uwak . Eya ke betul, pas pong ho, aman Mayak Ayu ho. Mumamangen langkah, ti tir sawah.

‘Ngune amam Mayak, bening dile?

Aah hana malé buet pak, kunul-kunul mulo katan kupi ho pé lagu nami dilen pak.

Ole yoh, gerjen sawah sara menit pé nge lonos kite geh , munamahi cerak’.  Nge kona ke kupi soboh ni, gere ti pesan ni. Hana kedah bening pelin.

Pas pedéh ya pak.

Kune temas ke berumah tangga, mujening pora penengon beta ke? Ha ha,

Ha ha ara seje bapak ni. Pora pak, turah rajin miené berusaha ge pak?.

Oya turah, ike jadi jema rawan ti terih kin banan, ni teba jema nge tiren pé si rawan uwet nomé. Ni ku perin ku ko Aman Mayak, nong empu numah ku terih pedéh kin aku, pora mulését tang nye tar wongngé. Kééngon gere penah len terjadi geh ‘te aku terih kin banan ku ati gere penah terjadi’ atan até pak Ucek.

Kejam bapak ge pak? .

Nume kejam win, wibawa maén, oya perlu jema rawanni. Inen Ani, kupi roa boh, agak mu kental pora, ti delé tu guleé. ‘ boh bang’.

Gure di cerite rom bapak geh, nguk berbagi ilmu ge pak masalah umah tenge ni. Eya nge kona, ni turah lémos becerak ni,keti ara pong cerite.

Nguk yoh, ‘nuet kupi ari talam, inumen mulo kupi ni.

‘Boh pak beréjin, mulo nye bapak’. Pak aku mulo.

Yah, kusi malé ni kupi nge pesan,

Nge munge pak.

Hana hé nge munge? ban Honda ni, oyané bocor jadi i tempel mulo. Beréjin ya pak.

Ino kupi nge pesan ni, betol gere medet kekanak besilo.

‘Nume gere medet,’ ling ni Inen Ani tangkoh ari kedé’ abang le jep soboh ni ngengkoni jema, gere béwéné jema bueté run ku bur ku paluh, jema ngenal nepekah ni anakké, bier pé wé Aman Mayak, rajin bebuet. Nabang selo aka ho kin jongos, man ongkosen kuso kini. Naku ke ku betih abang terih kin aka ho, ke karna oya, abang gere penah nosah sén, selo mera urus aka ho abang, nomé pé keléh, nge lagu jema jawé abang pé. Si betih abang  buet nyamung korik, abang nge tue, semiang nge sawah rapaté ku semala, empu numah gere nafkahi.

Naru di ketebaha. Ngenal sén aku pé. Ngenal rungkilen, kona sara dih geh, engkip pumu naka mu bermas koboh.

Kéngon dak lo serloni gere ara len demu bang, empus ho i urus, oya pé kin sambilen. Kurasa ike jema pengénné bual nabanga ke méh karam jema ni.[SY]

Ruhana bersal dari Pintu Rime, Kec.Ketol. Alumnus MTsN 1 Takengon, MAN 2 Takengon dan UNIMED , saat ini tinggal di Pondok Cabe, Ciputat. Tang-Sel bekerja sebagai Terapis di sebuah klinik di Pondok Cabe, Jakarta Selatan.

Comments

comments

No More Posts Available.

No more pages to load.